KADIKÖY’LÜ KÜÇÜK SARA-52-

96 yazında, Soni İsrael'e giden G.K.D. Gençlik turuna İsrailli rehber olarak katılmış, gezinin ortasında Kudüs İbrani Üniversite'sindeki Uluslararası İlişkiler ve Eğitim Fakültelerine kabul edildiğini bize müjdelemişti. Keyfine diyecek yoktu. Gezinin bitiminden bir süre sonra da İstanbul'a gelmişti.

Adadaki evde kalıyorduk. Çok mutluydum, çünkü iki çocuğum da yanımdaydı. Soni bu turu profesyonelce yaptığı ve Sohnut tarafından görevlendirdiği için yoğun çalışmasının karşılığında bir ücret almıştı. İlk defa para kazandığı için çok gururluydu. Çok yorgundu, hep evde oturup televizyon seyretmek istiyordu. Galiba belli etmemeye çalışsa da, fena halde ev özlemi de vardı. Eve durmadan arkadaş çağırıyordu.

Bayramlardan sonra, yeniden okuluna geri dönmüştü. Artık resmen üniversite öğrencisiydi. O yıllarda İkinci İntifada doruklardaydı. Özellikle Yeruşalayim’de hemen her gün terör olayları oluyordu. İntihar teröristleri otobüslere girip, bedenlerine bağladıkları bombaların pimini çekince, yolcularla birlikte havaya uçuyordu. Ölülerin etleri, bedenleri havaya uçup, kömür gibi yanıyorlardı. Evler matem ocağına dönmüştü. İşte benim oğlum da bu ortamda okula gidip geliyordu. Her patlamanın ardından Soni bir yolunu bulur, bana telefon eder, kendinden haber verirdi. Sonra telefonlarım susmak bilmezdi. Herkes sırayla beni arayıp Soni’yi sorardı. Onlar çok zor yıllardı. Her şeye rağmen biz Soni’ye asla duygu sömürüsü yapmaz aksine onu cesaretlendirirdik.

96 yılının bir özelliği daha vardı. Ekim ayının 24’ünde 20. evlilik yıldönümümüzü kutlayacaktık. David bir plan yaptı ve 20. yılımızda ilk defa Roma ve Paris’e gittik. Bu gerçekten heyecan vericiydi. İlk defa Avrupa’ya gidecektik. Nedir ki henüz 12 buçuk yaşında olan Hay nerede kalacaktı? Okul vardı. Annemler Bahariye’de oldukları için orada kalmak istemiyordu. Aslında evde yalnız kalmak istiyordu, ben bunu dinlemek bile istemiyordum. Sonunda geceleri yanında kuzeni büyük Soni'nin kalması şartıyla evde kalmasını kabul ettik. Hay, çok küçük olmasına rağmen, kendine yeten acar bir çocuktu.

Önce Roma’ya gittik. Oradaki tarih, mimarisi, şehrin güzelliği beni serseme çevirmişti. Sokaklardan, yollardan, evlerden heykeller fışkırıyordu. Müzelerin içinde kilometrelerce yol yapıyor ve galerileri bitiremiyorduk. Roma Müzesinde ve Sistina Şapeli'nde kendimden geçmiştim. Okulda öğrendiğimiz tarihi olaylar, objeler, sanat akımları gözlerimin önünden sonsuz bir biçimde akıyordu. Roma’da ve Floransa’da Rönesans ve Roma tarihi, Michelangelo sarhoşu olmuştum. Boticelli’nin salonunda mutluluktan nutkum tutulmuştu. Rafaello, Leonardo, beni kendilerine esir etmişlerdi.

Roma’nın sokakları, yolları, meydanları insanı efsunluyordu. O kadar mutlu ve o kadar yorgundum ki, bir gün Trevi Çeşmesi’nin önünde yere oturdum, botlarımı çıkardım. David’e; ”Ben bu gece burada yatıyorum, çünkü ayaklarım bitti demiştim”. Zavallıcık yarım saat boyunca ayaklarıma masaj yapmıştı.

Roma’dan sonra Paris’e gitmiştik ana bu sadece iki günlük bir gezi olacaktı. Zaten tur toplam 5 günlüktü. Paris bizi sadece tanışma kokteyli havasında konuk etmişti. İlk gün otobüsle uzun bir şehir turu. Önemli noktalarda kısa ziyaretler, mesela Eyfel Kulesi ve Trocadero Meydanı, Montmarte’da 2 saatlik bir mola, kahve alışveriş ve Sacre Coeur Kilisesi. Gece ise Lido. Lido müthişti. Güzel vücutlu, yarı çıplak kadınların şovları, sahne dansları, atraksiyonları, şampanya ikramı, tipik Paris ortamı, masalarda yanan küçük şık lambalar...

Ertesi gün otelimiz Bastille Kalesi’nin içinde olduğu için beni saran heyecan, Bastille sokaklarında yürüyüp 1789 İhtilalinin geçtiği atmosferde gezinmek. Bir Fransız tarihi ve sanatı delisi olarak gördüğüm her şeyi sanki içiyordum. Tanrı’ya içtenlikle teşekkür ettiğimi çok iyi anımsıyorum. Sadece kitaplarda okuduğum ve gördüğüm şeylerin yanında olup onlara dokunabildiğim için.

Her gün saat 5 sularında telefon kulübesinden Soni ve Hay’la konuşuyorduk. Yaşadıklarıma inanamıyordum. Bir çocuğum Yeruşalayim’de, diğeri İstanbul’da yalnızdılar ve biz Avrupa'daydık. Hayatın kendisi miydi bu, yoksa biz mi yanlış yerdeydik? Biz mi çocuklarımıza çok güveniyorduk, yoksa onlar mı çok özeldiler?

Sonunda 5 gün bitti ve eve döndük. Paris’i çok kavrayamamıştım ama, Roma ve Floransa beni büyülemişti. Günlerce gece yattığımda Roma aklımdan çıkmamıştı. Oraya yeniden gitmeli, ama bu kez daha uzun kalmalı, hakkını vererek gezmeliydik. Bu gibi çok önemli yerler 3-5 günde anlaşılamazdı.

Aralık ayına yaklaşırken, Soni beni 41.doğum günüm için İsrael’e davet etti. Doğum günü hediyesi gidiş dönüş uçak biletiydi. Yazın kazandığı paradan bana uçak bileti hediye ediyordu. Bunun bir anne için ne demek olduğunu kelimelerle ifade etmek imkansız. Sanırım aralık ayının 8’iydi. David beni havaalanına götürdü. 15 günlüğüne gidiyordum. Soni’nin diğer üç arkadaşı ile birlikte kaldığı Neve Yaakov semtindeki evlerinde kalacaktım. Harika karşılanmıştım. Soni’nin ev arkadaşları, Loni Bahar, Lisya Albukrek ve Lora Şıkgören Malki adlı çocuklardı. Ben de kendimi onların arasında çok genç hissediyordum. Saatlerce sohbet ediyor, gülmekten yerlere yatıyorduk. Ben gündüzleri Soni ile üniversiteye gidiyordum. Yıllar sonra Yeruşalayim’deki İbrani Üniversitesi’ndeydim. Hayallerimin yarısı gerçekleşiyordu. Artık oğlum orada okuyordu. Bir gün onunla felsefe dersine girmiş, amfinin en üstünde oturmuş, dersi dinleyen altın saçlı oğlumu izliyordum. Öğrenci olan ben değildim ama, zafer kazanmış gibi huzurlu ve doygundum. Artık hayallerim gerçek yaşama geçmeye başlamıştı. Bazı günler üniversitenin kütüphanesinde oturuyor, oradan bulduğum İngilizce kitapları okuyor, araştırmalarım için fotokopiler çekip, notlar tutuyordum. Orası sonsuz kaynaklardan oluşan bir kültür denizi gibiydi. Öğle saatlerinde üniversitenin “Frank Sinatra” isimli binasında bulunan kafeteryasında yemek yiyorduk. Soni’nin bütün arkadaşlarıyla aynı masada oturuyor ve çok eğleniyorduk. Orada hayatımda ilk defa soyadan yapılmış şnitzel yemiştim. Tavuktan neredeyse hiç farkı yoktu, hatta daha lezzetliydi. Sonra üniversitenin alışveriş ve kırtasiye bölümü olan Academon’a gider alışveriş yapardık. Ben o kadar mutluydum ki gördüğüm her şey bana eşsiz görünüyordu. Çocuk gibi defterler, kağıtlar, kalemler, silgiler satın alıyordum.

Soni orada oğlum değil de, yakın kankam gibiydi. Koşarak durağa gidiyor, otobüslere binip sağa sola gidiyorduk.

Hanuka bayramında, doğumgünüm 11 Aralık'a denk gelen akşam bütün çocukları alıp bir taksiye binmiş Kotel’e (Ağlama Duvarı) gitmiştik. Ömrümde ilk defa Kotel’e gece karanlığında gitmiştim. Dev gibi bir Hanukiya, tam duvarın önünde yanıyordu. Etrafta tek tük insan vardı. Hava buz gibiydi. Sonra şehir merkezinde bir restoranda hep beraber yemek yemiştik. Eve dönüşte de bana aldıkları pasta ile mum üfletmişler, resimler çekmiştik.

Her gün sufganiya (Hanuka bayramında hazırlanan ponçikler) yiyorduk. Ben kış mevsiminde ilk defa İsrael’deydim. Bir kaç gün sonra otobüse binip Haifa’ya gitmiştim. Carmel’deki rahmetli dayım Yosef’in ve kuzenlerimin evleri vardı. Tant Viki, kuzenim Yitshak ve Dalia beni sevgiyle karşılamışlardı. Ben Tante Viki’de kalmıştım. Onu o kadar severdim ki, günlerce sıkılmadan yanında kalabilirdim. O akşam Haifa B'nai Brith’inin Hanuka eğlencesi vardı. Dalia, Yitshak ve Tante Viki ile o eğlenceye gitmiştik. Kuzenim o dönem B'nai Brith’in başkanıydı. Törende, mum yakmak üzere beni de davet etmişlerdi. Sonra kuzenimle tango yapmıştık, herkes bizi alkışlamıştı. 41. Yaş doğumgünü haftam çok ilginç geçiyordu. Ertesi gün Tante Viki ile Carmel’de alış veriş yapmış ve akşamüstü otobuse binip Yeruşalayim’e geri dönmüştüm. Soni beni karşılamıştı. Bir gün de Aşdod’a kuzinim Zizi’ye gitmiştik, tüm aileyle sevgi dolu saatler yaşamıştık.

Hafta sonu Soni ile Tel Aviv’e gitmiştik. Deniz kenarındaki Yarkon Caddesi'nde Sea and Sun diye bir motelde kalmıştık. O akşam Şabat yemeği için sevgili arkadaşımız Robert Hasson’un annesi Edith bizi şabat yemeğine çağırmıştı. Elimizde bir şişe şarap ve bir buket çiçekle oraya gittiğimizde bütün aile bizi sevgiyle karşılamışlar, hala her anını hatırladığım harika bir akşam geçirmiştik hep beraber. Ertesi gün Tel Aviv’in deniz kıyısında, Soni sokakta folklör yapanlara katılmış danslar etmişti. Ben de oturduğum bankta onu mutlulukla izlemiştim. Oğlum İsrael’e el ve eldiven gibi uygundu. Oranın her şeyini yürekten seviyor, orada yaşamanın hazlarına ortak oluyordu. Girdiği her yerde tanınan ve sevilen bir insandı.

15 günün nasıl geçtiğini bile anlamadan ve doyamadan eve dönüş yoluna çıktım. Epeyi hüzünlüydüm. Derbeder ve sorumsuz günlerim bitmişti. Eve dönüyordum, yine anne, eş ve evlat görevlerine dönüyordum. Uçaktan inip valizlerimi alıp, dışarı çıkınca karşımda David, Hay ve Yusuf vardı. Yusuf'u görünce çok şaşırmıştım. Dışarı çıktık, parkta Yusufun arabası duruyordu, arabaya bindik ve eve döndük. Ben daha hiçbir şey anlayamadan, David Toyota Corolla marka bordo arabamızın çalındığını söyledi. Çok şaşırdım, çünkü bu çalınan ikinci arabamızdı. İki yıl evvel de yine bordo renkteki Doğan marka arabamız çalınmıştı. Ben gülerek David’e” Artık bordo araba almayalım, yoksa yine çalarlar” deyip gülmüştüm.

Artık Fügen’le her Cuma günü öğleden sonraları birbirimize gidip geliyorduk. Can iki buçuk yaşındaydı ve lokum çağını yaşıyordu. Bana “Saya”, kendine de “Zan” diyordu. “Ay lav yu Saya ”diyordu bana. Soni gittikten sonra, Hay da artık ergenliğe girdiği için, bu oğlancık bana hayat veriyordu. Çok şirindi. Ona harika oyuncaklar alırdım. Artık başrolde hep Can vardı.

Yusuf’un direktifleri eşliğinde artık bitmiş olan “Bizim Kadınlarımız” dizisinin üzerine, kadın konulu, tez niteliğinde bir çalışma yapıyordum. Bu çalışmanın hakkını verebilmek için onlarca kitap okuyordum. Bu çalışma evrensel kadının tarihini, biyolojisini, evrimini, kadın haklarını ve günümüze değin kadınların dünya üzerindeki duruşlarını ve ilerleyişini anlatmaya çalışan bir çalışmaydı. Aslında aralıksız çalışaydım belki de birkaç ayda bitirebileceğim bu çalışma, biraz geniş aile problemleri ve hastalıkları, biraz Erensya Sefaradi çalışmaları ve biraz da inkar edemeyeceğim tembelliğim de eklenince neredeyse bir buçuk yıla yayıldı. Ben arada gazetede yeni araştırmalar eşliğinde, yeni yazı dizilerine başlamıştım.

Üst üste konserler veriyorduk. İkinci albümümüz “La Kula De Galata” yayınlanmıştı. Bu albüm çalışmasında ünlü akordeon ve ses sanatçısı Muammer Ketencoğlu akordeon çalmıştı. Bu çerçevede radyo ve televizyon programlarına davet ediliyorduk. Günlerim gerçekten çok yoğundu. Bazen gazeteden başımı alamıyordum. Gazeteye yeni arkadaşlar, Feride Petilon, Luiza Uçki ve Çela Yuna da yazmaya başlamışlardı. Bu yılların içinde Teri Galimidi (Sisa-Mason) Tuna Saylağ, Ralf Arditi, Robert Schild, Ester Yannier, Zelda Tarablus da aramıza katılmışlardı. Gazetedeki toplantı günleri çok kalabalıklaşmıştı. Gazetenin galeri ve kitaplığının başında Gila Kohen vardı. Gila çok soylu, zarif ve ciddi bir genç kadındı. Ne yazık ki o da hayatını gencecikken o menhus hastalıktan kaybetti. Yeniler eskilerle hemen kaynaşıyordu ve has dostluklar yaratılıyordu. Gazete artık yeni binasına taşınmıştı. Teşvikiye’de, Atiye sokak, Polar Apartmanı’nda dubleks bir daireydi. Artık hepimizin masaları vardı. O dönemlere göre çok çağdaş ve şıktı. Gazete altın çağını yaşıyordu. Silvio Ovadya’nın öngörüşü ve atılganlığı sayesinde gazete çağ atlıyordu. Herkes çok sevinçli ve gururluydu. Ortam o kadar güzeldi ki insanın içinden her gün oraya gitmek geliyordu. Ama gazete Avrupa yakasında olduğu için sadece gazetenin yapıldığı günler olan pazartesi ve salı, ayrıca yazı kurulu toplantısı günü olan cumartesi öğleden sonraları orada oluyordum. Hafta başı evden gazeteye giderken sanki gerçek iş yerime gider gibi sevinç ve heyecanla yola koyulurdum. Aslında gazetede çalışma sistemi gönüllülük sistemiyle devam ederdi. Ücret almazdık. Tam tersine kendi cebimizden bolca yol masrafımız da vardı, ama bunu karşılığında bana verdiği gurur ve keyif milyonlara değerdi.

97 yılının Şubat ayında bizim Hay Eytan 13 yaşına gelmişti ve Bar Mitzva törenine hazırlanıyordu. Hay’la anlaşmıştık. Bar Mitzva törenini sinagogda yapacak, ardından Merit Antique (eski Ramada Oteli) Oteli'nde bir brunch yapacaktık. Sonraki Pesah bayramında hep birlikte İsrael’e gidip 15 gün Soni’yle beraber gezecektik. Hay sevinçten havalara uçtu. Zaten, hem Hay'ın, hem Soni’nin, hem de bizim o kadar geniş bir çevremiz vardı ki, bir gece balosuna bu kadar insanı sığdıramazdık. 13 Şubat sabahı Hay’ın tefillin takma töreni gerçekleştirilmişti. Sinagogdan sonra Manolya Pastanesi’ne hazırlattığımız kahvaltı sofrasına bütün aile büyüklerimizi ve yakınlarımızı davet etmiştik. Ama ne yazık ki büyük baba Granpapa Siyon artık aramızda değildi. Soni tabii ki kardeşiyle olmak için İsrael’den gelmişti. Sömestr tatiline denk geldiği için herhangi bir ders kaçırmak zorunda kalmadığı için içi çok rahattı.

15 Şubat sabahı heyecan içinde hep birlikte sinagoga gittik. Herkes çok şıktı. Ben mini etekli siyah bir gabardin tayyör giymiştim. Yakasında, incecik beyaz vizondan bir yakası vardı. Doğuma giderken David’e söylediğim gibi, bu bebeğin Bar Mitzva’sına vizon yakalı tayyör giymiştim. Saçlarım sade bir topuzdu ve hafifçe yana yatmış siyah şapkam vardı. Hay'ın sinagogda vereceği Türkçe söylevin metnini Yusuf Altıntaş yazmıştı. Her şey çok yolundaydı, herkes çok mutluydu. Sinagogdan çıkınca Avrupa yakasına geçmiş ve Merit Antique Oteli’ne gitmiştik. O gün bahar havası vardı. Üzerimize manto bile giymemiştik. O gün otelde yaklaşık beş yüz kişi vardı. Ailemizin istisnasız tüm akrabaları, G.K.D’den Soni'nin bütün arkadaşları, Ulus Musevi Lisesi ve Büyükada’dan Hay’ın bütün arkadaşları, David’in iş çevresinden dostları ve GKD’den ve gazeteden bütün arkadaşlarımız, dostlarımız oradaydılar. Gençler devamlı dans ediyorlardı. Şabat olduğu için Mum töreni yerine çiçek töreni yapmıştık. Tören gençlerin coşku ve heyecanlarıyla renkli, aile kısımlarında ise daha duygusaldı. Bence harikaydı. Herkes çok mutluydu. Hay’ın Bar Mitzva’sını gerçekten çok güzel kutlanmıştık. Soni durmaksızın Göztepeli arkadaşlarıyla dans ediyordu. Ortalık gençlik kaynıyordu. O günkü ilk dansı “Mi İjo” adlı şarkıyla Hay’la birlikte açmıştık. Böylece “Mi İjo” adlı şarkımız bundan sonra nice Bar Mitzva ve Brit Mila törenlerinde çalmaya devam etti. Hala da çalıyor.

Pesah bayramından 2-3 gün evvel Hay, David ve ben İsrail’e uçtuk. Bizi havaalanında Soni karşılamıştı. Artık yavaş yavaş gerçek bir İsrael’li hallerine bürünmüştü. Kendinden emin, mükemmel İbranicesi ile o bizi çekip çeviriyordu. Pesah bayramı olduğu için evdeki üç arkadaşı da İstanbul’a ailelerine gittikleri için, biz onların evinde kalabilmiştik.

İlk iş olarak Yeruşalayim’deki bir şirketten araba kiralamıştık. Dördümüz her gün harika gezilere çıkıyorduk. Dost, arkadaş, akraba ve özel geziler derken, günler su gibi akıyordu. Çok eğleniyorduk. Artık ağlama zırlama nöbetleri de yoktu. herkes bu yeni yaşama biçimini gitgide içselleştiriyordu. Aksaklıklar yoktu, her şey yolundaydı. Demek ki yaşadığımız her iyi günün tadını çıkarmak lazımdı.