KADIKÖY’LÜ KÜÇÜK SARA -14-

1970 yılının Mayıs ayında hayatımda yeni bir sayfa açılmaya başlamıştı. Günlerden bir gün, çocukluk arkadaşım Beno Bicerano telefon etti, uzunca bir süredir duraklamış olan Kadıköy Or-Ahayim faaliyetlerini yeniden başlattıklarını ve benim de Kadıköy’ün bir genci olarak katılmam gerektiğini söyledi. Önümüzdeki pazar günü yeni oluşumu konuşmak üzere beni Haydarpaşa Hemdat İsrael Sinagogu’nun idari odasında yapılacak olan toplantıya davet etti. Kabul ettim ama, hemen eski arkadaşım Sara Ravuna’ya telefon ettim ve onun da gelmesini istedim. Sara da telefonuma çok sevinmişti. Uzun lafın kısası, o pazar ikimiz beraber sinagoga gittik. İdari odada neredeyse bütün çocukluk arkadaşlarım vardı. Beno Bicerano, Jak Niyego, Beto (Aydın) Ezgin, Ceki Togaer adlı yeni tanıdığım bir çocuk, Moris Sarfati (şimdi İsrael'de yaşıyor), Vivi, Sara, Jale, Bievi isimlerinde yeni tanıştığım kızlar, Sara Ravuna ve ben vardık. Belki başkaları da vardı ama hatırlayamıyorum. Benim eski dönemlerden, ablam sayesinde o devirde yapılanlar hakkında bilgilerim vardı, ama bundan sonra yapılacakları, sorumluluğu yüklenen ve ciddi bir çocuk olan Jak Niyego anlatıyordu. Jak küçüklüğünden beri ciddi ve çalışkan bir çocuktu. Saint Joseph Lisesi’nde okuyordu, o yaşında bile saygı ile dinlenirdi.

Kadıköy Or-Ohayim’inin, yeniden oluşumunun ilk faaliyeti, bir sonraki Pazar günü, Yıldırım Spor Kulübü’nün Osmanbey’deki dernek lokalinde yapacağı müzikli bir partiye, arkadaş dernek olarak katılacaktık. O gün Kadıköy’lü arkadaşlarımızın kurduğu bir orkestra, konuk olarak mini bir konser verecekti. Daha sonra ertesi hafta buluşmak üzere sözleştik. Haydi, benim için yine yeni bir izin alma seremonisi başlamıştı. Beno’ya anneme anlatması için bize gelmesini rica ettim. Zavallım dönüşte benimle eve geldi. Tabii ki evde sevgiyle karşılandı, gayet ciddi bir şekilde; ”Madam İda, Sara bana emanet, güvenebilirsiniz” dedi. Neyse vize çıkınca, ertesi hafta için sözleştik.

Ertesi Pazar, Sara Ravuna erkenden bana geldi. O da çok memnundu, çünkü o da benim gibi hep ailesinin sıkı kontrolü altındaydı. Sanırım o yıllardaki kız çocukları hep böyleydi. Sıkı ve aşırı bir koruyuculuk söz konusuydu. Öğle saatlerinde Beno, yanında tanımadığım başka bir çocukla birlikte bize geldi. Çocuğun omuzunda, kılıfında bir gitar asılıydı. İnce, güler yüzlü bir çocuktu. Kendini tanıttı. Adı Moşe Baharhak’tı,16 yaşındaydı. Babam hemen kim olduğunu, ailesini, nerede oturduğunu sordular. Çocuk gayet kibar yanıtlar verdi. Biz Sara’yla bakışıp gülüşüyorduk. Neyse Moşe de sınavdan geçtikten sonra, bizim evden çıkıp, hep birlikte Kadıköy iskelesinde bizi bekleyen diğer kızlar ve oğlanlarla birlikte vapura bindik. Dürüstçe itiraf etmem gerekirse ömrümde ilk defa ebeveynim olmadan vapura binmiştim ve çok heyecanlanmıştım. Ama tabii ki bunu kimseye anlatmamıştım. Sonra benimle dalga geçebilirlerdi. Sonra Osmanbey’e Yıldırım Spor Kulübünün lokaline vardık, orada sevgiyle karşılandık. Herkesle tanıştık. Salonda yüksekçe bir platform hazırlanmıştı. Kadıköylü çocuklar orada mini bir konser vereceklerdi. Önce Yıldırım’ın gençlerinden bir kız ve orkestralarının elemanları birkaç şarkı söylediler. Ardından bizimkiler sahneyi aldı. Ritm gitarda Moşe Baharhak, bas gitarda Mony Kuzi, solo gitarda Serhat, bateride Beto (Aydın) Ezgin vardı. Solist ise Ceki Togaer’di. Önce ”Roberta“, sonra “Rain”, ardından da o sene çok moda olan, Neşe Karaböcek’in seslendirdiği “Artık Sevmeyeceğim” adlı şarkısını çalıp söylediler. Hepsi çok güzel çalmışlardı. Ceki’nin sesi çok güzeldi. Hepimiz onları coşkuyla alkışladık. Müzik dinletileri bitince dans başladı. Renkli ışıklandırma ve disko havası verilen dernekteki bu parti, bana çok çekici gelmişti. Çünkü daha önce hiç diskoteğe gitmemiştim. O gün saatlerce dans ettik. Gerçekten o gün bir genç kız olduğumu yeniden duyumsamaya başlamıştım. 14 yaşıma basalı birkaç ay geçmişti ve yine ömrümde ilk defa olarak bir dernek faaliyetine katılmıştım. Sara ile bakışıp gülüşüyorduk. Hayatımızdan çok memnunduk. Aslında şimdi düşünürken, biz Kadıköy doğumlular çok içine kapanık bir toplulukmuşuz. Avrupa yakasında oturan Yahudi gençler daha dışa açık, daha geniş vizyonlu çocuklardı. Adamlarda bir Avrupa özgürlük havası vardı sanki. Gerçi karşı yaka ile deneyimlerim vardı, ama bu dernek sanki özgürlük kokuyordu.

5 Haziran’da ablamla eniştem, Kadıköy Evlendirme Dairesi’nde nikahlanmışlardı. O yıllarda Yahudi ailelerde resmi nikahlar kalabalık olmazdı. Sadece çekirdek aileler ve nikah şahitlerinin aileleri davet edilirdi. Ablamın şahidi Veneta teyzemin eşi Onkle Bohor Triko, eniştemin şahidi ise dayısı David Nasi idi. Tabii ki teyzemiz Veneta, kuzenimiz Aşer ve David Nasi’nin eşi madam Perla da davetliydi. Gerisi bizim ev halkı, ve eniştemin anne babası ile iki kız kardeşiydi. Nikahtan sonra bizim eve gelindi ve evde kurulan zengin bir tatlı sofrası ile misafirler ağırlandı. Ablam o gün nil yeşili bir tayyör ve beyaz şapka, ayakkabı ve çantası ile gerçekten çok güzeldi. Eniştem heyecandan yerinde duramıyordu. Takım elbisesinin içine, o zaman moda olan dik yakalı beyaz bir gömlek giymişti. Ben de o gün için özel olarak dikilmiş lacivert bol paçalı, pantolon-ceket bir takım giymiştim. İçimde, beyaz dantel gömleğim, kalın topuklu beyaz ayakkabım ve çantam vardı. Saçlarım upuzun ve düzdü. Ablamın mutluluğu, benim de mutluluğum olduğu için çok sevinçliydim. O hafta ortaokul bitirme sınavlarım da başlamıştı. Bütün notlarım iyi olduğu için, sadece temel 3 dersten sınava girecektim. Benim seçimim olan, Sosyal Bilgiler, Türkçe ve Matematikten sorumluydum. Diğer derslerimin notları da iyidi, ama ben sosyal ve fen arasından sosyali tercih etmiştim. Sözel dersler benim için dersten ziyade keyif ve kültür saatleri gibiydi. Özellikle tarih dersi benim için mutluluk demekti.

Artık düğün eni konu yaklaşmıştı. Küçüklüğümden beri ablamın düğün günü için giyeceğim elbise modelleri çizerdim kendime. Rengi mutlaka pembe olan bu çizimlerden, büyüyünce tabii ki faydalanmadım. Çünkü hepsi pelerinli kabarık etekli balo elbiseleriydi. Artık masal dünyası prensesi değildim. Kocaman bir kızdım. 14 yaşımı geçeli altı ay olmuştu. Elbisem tabii ki yine pembe idi, ama organze kumaştan dikilmiş, kolları orijinal çizimli, mini bir pembe elbiseydi. Beyaz dekolte, daha yüksekçe topuklu ayakkabılar ve yaşıma uygun olarak, saçımın arasına yerleştirilen pembe yapma minik güller olan bir demetle upuzun saçlarımın arkası süslenmişti. Ablamın gelin elbisesini, eski cadaloz terzi komşumuz Madam Erifili dikmişti. Hey gidi günler, sonunda ailemizle uğraşmaktan vaz geçince, en büyük şeref, gelinlik dikme şerefi ona verilmişti. Canım ablacığım gelinliği ile çok güzeldi. Gelin çiçekleriyle süslenmiş arabaya babamla birlikte ikisi binmişlerdi. Babacığım da smokini ile çok yakışıklıydı ve kıvançlıydı. Sevgili ilk prensesini kendi elleriyle, Neve Şalom Sinagogu’na evlenmeye götürüyordu. O’nu alnının teri ve şerefiyle telli duvaklı gelin ediyordu. Önceden tutulan birkaç taksiye de aile efradı doluşmuştuk. Küçüklüğümüzden itibaren bizim çocuk doktorumuz olan sevgili Dr. Nedime İskefyeli de, ablasını yanına alarak kendi Volkswagen’i ile düğün konvoyuna katılmıştı. Bu gün, kızımın düğünü var” diyerek sevinçle gülüyordu.

Düğün konvoyu hep birlikte arabalı vapura girmişti. Benim bindiğim arabada annem, kuzenim Aşer ve benim düğün kortejindeki kavalyem Beno Bicerano vardı. Aşer önce annemle birlikte düğün kortejine girecek, çıkışta annem babamla çıkacağı için, Aşer de benimle birlikte çıkacaktı. Kortejde ayrıca eniştemin büyük kızkardeşi Ceni Altaras (Kayagül) Beno’nun abisi Sabi Bicerano ile, küçük kız kardeşi Tuna Altaras (Ergün) ise kendi kuzenleri Şelomo Moşkatel ile birlikte korteje katılacaktı. Anneler şık giysiler ve şapkalar, biz kız kardeşler ise mini ve törensel abiye elbiseler giymiştik. Kortejdeki bütün erkekler, o devrin modası olan siyah smokin ve siyah silindir şapkalar takmışlardı. Bu smokinler, Tünel’deki Horozlu mağazasından kiralanırdı. Düğün ertesi iade edilirdi. Aslında düşünecek olursak, bu anlattıklarımın üzerinden tam 50 yıl geçmiş. Yani ben artık bir tür tarihi anılardan bahsediyorum. Ama inanın sanki daha dünmüş gibi anımsıyorum.

Annem o gün karışık duygular içindeydi. Henüz 4 ay evvel kaybettiği sevgili abisi Onkle Selomo için yüreği sızlarken, öte yanda ilk yavrusunu evlendirmenin sevinç ve heyecanını hissediyordu. Henüz 48 yaşında, çok zarif bir kadındı. Zaten her zaman hazin bir duruşu olan annem, o gün daha da ciddi duruyordu. Ben bayram coşkusu gibi duygular içindeydim. Şimdi anlıyorum ki ergenlik yaşlarında insan, yarı çocuk ama yarı da yetişkindir. O gün mutlu küçük kızdım galiba. Gece düğün programı yoktu, çünkü aile ortamı dayımın kaybından dolayı pek keyifli değildi. Ablamla eniştem direkt balayına gitmişlerdi. Herkes damadın evinden dağılıyordu. Annemler de taksiyle Kadıköy’e döndüler. O gecenin tek eğlenenleri, Ceni, Tuna, ben, Aşer ve kortej kavalyelerimiz Beno, Sabi ve Şelomo Moşkatel’di.” Hydromel” adlı diskoteğe gitmiş ve dans etmiştik. Bu ömrümde gittiğim ilk gerçek diskotekti. Üstelik annem itirazsız kabul etmişti. Çünkü yanımızda güveneceği delikanlılar vardı. Sonra da son vapurla Kadıköy’e dönmüştük. Şelomo da eniştemin kız kardeşlerini evlerine bırakmıştı. İşte o geceden itibaren gerçek yeni hayatım artık başlamıştı.

Balayı dönüşünde artık ablam eşiyle birlikte yeni evlerinde yaşayacaktı. Gece odamızda yaptığımız sohbetler, gülüşmeler, şarkı söylemeler artık bitmişti. Ama gündüzleri yine de çok şey paylaşabilirdik ki, hakikaten de öyle olacaktı. Bunları da anlatacağım tabii ki. Ablamın evlendiği yaz yazlığa gitmemiştik. Yani 1970 yazı benim için tümden farklıydı. Ortaokul bitmiş, artık liseli bir kız olmuştum. O yaz haftada iki üç kere Caddebostan’a gidiyor ve Sonya ile buluşuyorduk. Artık büyümüştük ve Lotüs Pastanesi yerine, Bağdat Caddesi üzerindeki Borsa Pastanesi’ne gitmeye başlamıştık. Eski adı Lebon olan bu yer, daha büyük gençlerin gittiği bir yerdi. Artık davranışlarımız ve tiplerimiz dahi değişmeğe ve forme olmaya başlamıştı. Kıyafetler üzerimizde daha çekici görünüyordu. Yüzümüz daha anlamlı çizgilere bürünüyordu.

Saçlar evden çıkmadan ütüleniyor ve gerçekten ipek yığını gibi duruyordu. Henüz makyaj yapmıyorduk, ama yüzümüzde, genç kız çehresinin doğal parıltısı vardı. Diğer günlerde, bazen Sara Ravuna ile buluşur, Moda'da gezerdik. Orada bazı çocukluk arkadaşlarımızı görür, lafa dalardık.

Ablamla eniştem, İzmir Büyük Efes Oteli’nde geçirdikleri balayından sonra, Bahariye Şair Latifi Sokak’ta tuttukları evde yaşamaya başlamışlardı. Evleri çok güzel döşenmiş, iç açıcı bir yerdi. Ben genelde sabahın geç saatlerinde ona uğrardım. Sanki yeni bir evde onunla evcilik oynar gibi, konuşur, gülüşürdük. Mutfakta yemek tarifi kitabından mutfak denemeleri yapar, yarı güzel yarı berbat şeyler yapardık. Ablam ömründe ilk defa mutfağa giriyordu, ben de ona yamaklık veya baştan çıkarıcı şeytanlık görevi yapıyordum. Nasılsa annem imdadımıza yetişirdi. Sonra ikimiz bize gider, annemin yemeklerini yerdik. Ama akşam olunca, kendi evlerinde enişteme piyango yemekler çıkabilirdi. 

İşte ilerleyen haftalar içinde ablam hamilelik müjdesi verince, bütün aile yeni bir heyecan fırtınasına kapıldı. Eniştem bazen bir haftalığına, Anadolu'daki müşterilerine götürmek üzere kendi firmasının ürettiği (Yıldız Eşarpları) ipek eşarpları yükleyip, iş seyahatlerine çıkardı. Doğal olarak yeni hamile ablacığım da bize gelirdi. Artık siz bendeki keyfi düşünün. Ablam eski yatağında, yanımda, ama çok eğlenceli değil, midesi bulanıyor, çıkarıyor, baş ağrısı tutuyor, bazen ağlama krizine giriyordu. Ben önce durumunu çok kavrayamasam da, annem hamileliğin ilk aylarının çok zor olduğunu ve bu durumların normal olduğunu söylüyordu. Artık hafif müzikler dinliyoruz. Ablam roman okuyor, ben ise Hayat Ansiklopedi’sini açıp, hamilelik, cenin, fetüs, fallop boruları, doğum gibi şeyleri okuyup, ablamın karnındaki yeğenimin, sudaki yosunlara benzeyen resmini gösterince ablam bağırıp, ansiklopediyi bana doğru fırlatıyor, ben çok eğleniyorum. Teyzem içeri girip, ”Venezya’yı yorma” diye bana kızıyor. Böyle böyle aylar geçiyor, ablamın karnı gitgide büyüyor… doğum mart ayının ortalarında bekleniyor. Bakalım müstakbel bebek yeğenim ne zaman gelecek?